مؤلّفه‌های رمان گوتیک در «سمفونی مُردگان»

نویسندگان

1 دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی ، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه سمنان ، شهر سمنان

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی -دانشکده علوم انسانی دانشگاه سمنان

چکیده

چکیده
سبک گوتیک که ابتدا در قرن دوازدهم میلادی در معماری جلوه کرد و بیانگر راز و وحشت بود، در قرن هجدهم‌، یکی از انواع در داستان‌نویسی گردید. نویسندگان در این گونه داستان‌ها با ایجاد فضایی وحشتناک و توصیفات جزئی و تخیّلی، خوانندگان را با دهشت و راز مشغول می‌سازند. شخصیّت‌های این آثار، انسان‌هایی نامتعادل، روان‌پریش و گاه جنایتکارند. اشاره به محیط‌های گرفته و دورافتاده و خالی از سکنه‌ی وحشت‌آور از دیگر عناصر این گونه آثار است. در این مقاله به روش تحلیلی- توصیفی، رمان «سمفونی مُردگان» از منظر عناصر گوتیک مورد بررسی قرار ‌گرفته است که به سبب داشتن فضاهایی تیره و گرفته و شخصیّت‌هایی با ویژگی‌های هول‌آور، بیمارگونه و بی‌رحم می‌توان آن را در دسته‌ی آثار گوتیک جای داد. فضاهایی که در این اثر به آن‌ها اشاره شده است با مکان‌ها و موقعیّت‌های گوتیک ترسیم می‌شود. اشاره به مکان‌هایی چون گورستان و زیرزمین که اغلب تاریک و آکنده از نمادهای ایجاد هراس است مثل برف، برگ‌های زرد پاییزی، صدای کلاغ، زوزه‌ی‌ گرگ و ... فضای مناسبی برای القای وحشت به وجود آورده است؛ امّا مهم‌ترین مؤلّفه‌ی‌ گوتیک این داستان در شخصیّت‌های آن نمود دارد. همگی آن‌ها، گرفتار معضلی هستند و ویژگی مشترک آن‌ها، تنهایی‌شان است. هرچند به ظاهر درکنار هم زندگی می‌کنند، در درون، احساس تنهایی دارند. همین عامل موجب عدم تفاهم و درک آن‌ها می‌شود که در قالب اندیشه‌های مالیخولیایی بیماری، مرگ یا خودکشی و قتل‌- برادرکشی- رخ می‌نماید.

کلیدواژه‌ها


  • منابع

    • اسلینو، راجر (1373)، ادگارآلن پو، ترجمه‌ی خشایار دیهیمی، تهران: کهکشان.
    • باتینگ، فرد (1389)، گوتیک، ترجمه‌ی علیرضا پلاسیّد، تهران:‌ افراز.
    • براکونز، خوزه (1391)، راهنمای هنرگوتیک، ترجمه‌ی سیما ذوالفقاری، چاپ سوم، تهران:‌ ساقی.
    • بیر، گیلیان (1379رمانس، ترجمه‌ی سودابه دقیقی، تهران: نشر مرکز.
    • بی‌نیاز، فتح اللّه (1383)، ادبیّات: قصری در تار و پود تنهایی، جلد اوّل، تهران: قصیده‌سرا.
    • پریستلی، جی. بی.(1379)، سیری در ادبیّات غرب، تهران: امیر کبیر.
    • تراویک، باکنر (1373)، تاریخ ادبیّات جهان، ترجمه‌ی عرب علی رضایی، تهران: فروزان روز‌.
    • جرلد اچ، هاگل (1384)، گوتیک درفرهنگ غربی، ترجمه‌ی بابک ترابی، فارابی، شماره‌ی 55، صص5-20.
    • جعفری جزی، مسعود (1378)، سیر رمانتی‌سیسم در اروپا، تهران: نشر مرکز.
    • حسن‌زاده میرعلی، عبدالله (1394)، «مشخّصه‌های ادبیّات گوتیک در ملکوت بهرام صادقی»، فصل­نامه‌ی تخصّصی مطالعات داستانی، شماره‌ی سوم، صص.21-34.
    • حسینی فاطمی، آذر- مرادی مقدم، مصطفی- یحیی‌زاده، مژگان (1392)، «گوتیک در ادبیّات تطبیقی: بررسی برخی از آثار صادق هدایت و ادگار آلن پو»، فصل­نامه‌ی مطالعات زبان و ترجمه، شماره‌ی چهارم، صص.135-155.
    • داد، سیما (1379)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: مروارید.
    • دستغیب، عبدالعلی (1383)، کالبد شکافی رمان فارسی، تهران: سوره‌ی مهر.
    • دوست‌د‌ار، حکمت، «شعله‌ی فروزان داستان گوتیک»، کلمه، شماره‌ی چهارم، صص25-29.
    • زرشناس، شهریار (1387)، جستارهایی در ادبیّات داستانی معاصر، تهران: کانون اندیشه‌ی جوان.
    • فورست، لیلیان (1375)، رمانتی‌سیسم، ترجمه‌ی مسعود جعفری، تهران: مرکز.
    • کرندال، آن شیور (1386)، تاریخ هنرِ سده‌های میانه، ترجمه‌ی حسن افشار، تهران: مرکز.
    • مارگو، آیلین (1384)، درقلمرو وحشت، ترجمه‌ی پریسا رضایی، تهران: ققنوس.
    • معروفی، عبّاس (1384)، سمفونی مُردگان، چاپ نهم، تهران: ققنوس.
    • مقدادی، بهرام (1393)، دانش نامه‌ی نقدادبی (ازافلاطون تا به امروز)، تهران: چشمه.
    • میرصادقی، جمال (1366)، ادبیّات داستانی، تهران: شفا.
    • میرعابدینی، حسن (1377)، صد سال داستان نویسی ایران، جلد 1و2، تهران: چشمه.
    • میرعابدینی، حسن (1386)، فرهنگ داستان نویسان ایران (ازآغاز تا امروز)، تهران: چشمه.
    • نصراصفهانی، محمّد رضا (1391)، «گوتیک در ادبیّات داستانی»، فصل­نامه‌ی پژوهش‌های ادبیّات تطبیقی، شماره‌ی 1، صص161-191
    • ولک، رنه (1375)، تاریخ نقد جدید، ترجمه‌ی سعید ارباب شیرانی، ج 3، تهران: نیلوفر.
    • Maxwell, Richard & Krumpener.(2009). Fiction in the Romantic period. Sao Paulo: Cambridge University.
    • Smith, Andrew & Andrew j Wallace.(2001). Gothic Modernisism. New York: Palgrave.
    • Cornwell, Neil.(1990). The Literary Fantastic From Gothic To Postmodernism. New York: Harvester Wheatsheaf.