تحلیل واژه‌های سمبولیک مربوط به آسمان در شعر فروغ فرّخزاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو گروه زبان و ادبیات ادبیات فارسی دانشگاه قم

2 عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکد] ادبیات، دانشگاه قم، قم، ایران.

چکیده

چکیده
شعر فروغ فرّخزاد در کل به مکتب رمانتیسم نزدیک‌تر است؛ امّا در میان فضای رمانتیک شعرش، استفاده از واژگان نمادین نیز فراوان دیده می‌شود. نمادهای گوناگونی در اشعار او استفاده شده است. فروغ، آسمان و واژه‌های مربوط به پدیده‌های آسمانی را بسیار به کار برده است. ستاره، خورشید، ماه، آسمان و چند نام مربوط به این‌ها در اشعار دوره‌ی دوم حیات شاعرانه‌ی او، افزون بر معنای حقیقی و وضعی خویش، باری نمادین و سمبولیک می‌یابند. در این مقاله کوشش شده‌ است این واژه‌ها در شعر فروغ به شکل تحلیلی مورد بررسی قرار گیرند. این پژوهش نشان می‌دهد که او علاوه بر تصویرپردازی شاعرانه به وسیله‌ی این واژگان، هر جا که از امیدهای خود و دغدغه‌های سیاسی و اجتماعی می‌گوید و بر سرنوشت بشر می‌گرید، غالباً به زبان سمبولیک پناه می‌برد و برای ترسیم این فضا و بیان آرزوها، رؤیاها و امیدهای خود به ویژه بیان امید به زندگی، عشق و نشاط از واژه‌های مربوط به آسمان بسیار بهره می‌برد. در مجموع استفاده‌ی سمبولیک از این واژگان بار مثبت و فضای روشن زندگی را در شعرش بیشتر نشان می‌دهد..

کلیدواژه‌ها


منابع
- براهنی، رضا. (1371). طلا در مس. چاپ اوّل. تهران: ناشر نویسنده.
- پاینده، حسین.(1397). نظریّه و نقد ادبی. چاپ اوّل. تهران: سمت.
- پروانه را به خاطر بسپار. گفت و گویی­هایی درباره‌ی زندگی و خاطرات فروغ، CD.
- ترقّی، گلی. (1387). بزرگ بانوی هستی. چاپ دوم. تهران: انتشارات نیلوفر.
- چدویک، چارلز. (1375). سمبولیسم. ترجمه‌ی مهدی سبحانی. تهران: نشر مرکز.
- حقوقی، محمّد. (1387). شعر زمان ما (4). چاپ دهم. تهران: مؤسّسه‌ی انتشارات نگاه.
- خانزاده طول لات، سکینه (1395). «سمبولیسم (نمادگرایی) در اشعار فروغ فرّخزاد». دومین همایش ملّی پژوهش‌های نوین در حوزه‌ی علوم انسانی و مطالعات اجتماعی ایران. قم. مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت.
- سیّدحسینی، رضا (1376). مکتب‌های ادبی. ج 2- چاپ دهم. انتشارات نگاه.
- شمس لنگرودی، محمّد. (1384). تاریخ تحلیلی شعر نو. چاپ چهارم. تهران: نشر مرکز.
- شمیسا، سیروس. (1374). نگاهی به فروغ. چاپ دوم. تهران: مروارید.
- ــــــــــــــــــــ. (1394). مکتب‌های ادبی. چاپ هشتم. نشر قطره.
- شوالیه، ژان. آلن گربران (1378). فرهنگ نمادها. ترجمه‌ی سودابه فضایلی. چاپ اوّل. تهران: جیحون.
- صادقی شهپر رضا، و حسین جعفری. (1391). «نمادپردازی در شعر فروغ فرّخزاد با تکیه بر نمادینگی آب». عرفانیّات در ادب فارسی. شماره‌ی 13- دوره‌ی 4- صص: 63- 76.
- فرّخزاد، فروغ. (1380). مجموعه‌ی اشعار. تهران: انتشارات بهزاد.
 - فروم، اریک. (1385). زبان از یاد رفته. تهران: فیروزه.
- کوپر، جی. سی. (1386). فرهنگ مصوّر نمادهای سنّتی. چاپ دوم. تهران: فرهنگ نشر نو.
- کوشش، رحیم و زهرا نوری. (1395). «بسامد واژه‌ی باد در زیبایی‌شناسی شعر فروغ فرّخزاد در ارتباط با مضامین غنایی». زیبایی‌شناسی ادبی. دوره‌ی 7- شماره‌ی 30. صص: 57- 78.
- گریس، ویلیام جوزف. (1382). ادبیّات و بازتاب آن. تهران: فروزش.
- محسنی، مرتضی و حسن محمّدیان (1394). «نمادهای ابداعی در شعر فروغ فرّخزاد». هشتمین همایش پژوهش‌های زبان و ادبیّات فارسی. تهران: انجمن علمی استادان زبان و ادبیّات فارسی و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- مونیک دوبوکور (1373). رمزهای زنده‌ی جان. ترجمه‌ی جلال ستّاری. تهران: نشر مرکز.
- هال، جیمز. (1380). فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب. چاپ اوّل. تهران: فرهنگ معاصر.
- یاحقّی، محمّدجعفر. (1375). فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیّات فارسی. تهران: پژوهشکده‌ی علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- یونگ، کارل گوستاو. (1378). انسان و سمبول‌هایش. ترجمه‌ی محمود سلطانیه. تهران: جامی.