خوانشی جامعه شناسانه از نوستالژی در مدرنیسم ادبی ( با تاکید برآرای زیمل، وبر و لوکاچ)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران. دانشکده علوم اجتماعی

2 دانشیار دانشگاه مازندران

چکیده

چکیده                                         
ساده‌ترین معنای مدرنیته نو شدن است و نوستالژی نیز در یک‌کلام به معنای اشتیاق برای بازگشت و احیای سنت‌های ازدست‌رفته است ازاین‌روی به نظر می‌رسد که تجربه مدرنیته باتجربه نوستالژی در تضاد است. پس آیا این بدان معنا است که نوستالژی یک تجربه‌ی پیشامدرن یا حتا ضدمدرن است؟ در این مقاله نشان خواهیم داد که تجربه‌ی نوستالژی یک پدیده‌ی کاملاً مدرن است و به تعبیری جامعه‌شناسانه پیامد گذار به جهان مدرن است. ازنظریات سه تن از تأثیرگذارترین جامعه شناسان مدرنیته بهره برده‌ایم که هریک به طریقی ماهیت جهان مدرن را تبیین کرده‌اند. گئورگ زیمل با بحث در باب تراژدی فرهنگ، ماکس وبر با توجه به فرایندهای ارزش زدایی عقلانی و تفوق عقلانیت ابزاری و گئورگ لوکاچ نیز به‌واسطه‌ی پرداختن به پدیده کالایی شدگی و بت وارگی کالایی و بی‌خانمانی استعلایی انسان مدرن، هریک سعی کرده‌اند که هسته‌ی سخت جهان مدرن را شناسایی کنند. تأکید غالب این مقاله بر یکی از شعبه‌های فرهنگی مدرنیته یعنی جنبش مدرنیسم ادبی است. بنابراین این مقاله بر آن است که با توجه به نظریات سه جامعه­شناس مذکور راهی برای فهم نوستالژی مدرن از خلال آثار ادبی مدرن بگشاید.

کلیدواژه‌ها


  • آگامبن، جورجو.(1391).کودکی و تاریخ. ترجمه پویا ایمانی. تهران: مرکز
  • برمن، مارشال.(1380). تجربه مدرنیته. ترجمه مرادفرهادپور. تهران: طرح نو
  • بوردیو، پیر.(1393). جامعه شناسی و ادبیات: آموزش عاطفی فلوبر، در ارغنون (مجموعه مقالات) درباره مرگ: تهران.
  • بیتهام، دیوید.(1392). ماکس وبر و نظریه سیاست مدرن. ترجمه هادی نوری. تهران: ققنوس
  • بیزر، فردریک. (1398). رمانتیسم اولیه : مفهوم رمانتیسم آلمانی اولیه.ترجمه سیدمسعود آذرفام. تهران: ققنوس
  • زیمل ،گئورگ.( 1387). مقالاتی درباره تفسیر در علم اجتماعی. ترجمه شهناز مسمی پرست. تهران: سهامی انتشار
  • زیمل ،گئورگ.(1393). درباره فردیت و فرم های اجتماعی. ترجمه شهنازمسمی پرست. تهران : ثالث
  • زیمل ،گئورگ.(1397). فلسفه پول. ترجمه شهنازمسمی پرست. تهران: پارسه
  • زیمل، گئورگ.(1390). شوپنهاور و نیچه. ترجمه شهنازمسمی پرست. تهران: علم
  • فلوبر، گوستاو.(1396). تربیت احساسات. ترجمه مهدی سحابی. تهران: مرکز
  • کانت، امانوئل.(1388). درس های فلسفه اخلاق. ترجمه منوچهرصانعی دره بیدی. تهران: نقش و نگار
  • کولاکوفسکی، لشک.(1386). جریان های اصلی در مارکسیسم. ترجمه ی عباس میلانی. تهران: آگه
  • لوکاچ، گیورگ. (1388). جان و صورت. ترجمه رضارضایی. تهران: ماهی
  • لوکاچ، گئورگ. ( 1393). رمان تاریخی.ترجمه امیدمهرگان. تهران: ثالث
  • لوکاچ، گئورگ. (1394). نظریه رمان. ترجمه حسن مرتضوی. تهران: آشتیان
  • مارکس، کارل.(1395). دست نوشته های اقتصادی و فلسفی 1844. ترجمه حسن مرتضوی. تهران: آشتیان
  • واندنبرگ، فردریک .(1386). جورج زیمل. ترجمه عبدالحسین نیک گهر. تهران: توتیا
  • وبر، ماکس. (1390). دانشمند و سیاست مدار. ترجمه احمدنقیب زاده. تهران: علم
  • هاوزر، آرنولد. (1377). تاریخ اجتماعی هنر. ترجمه ابراهیم بونسی. تهران: خوارزمی
  • هلر، اگنش.(1392). نظریه ای درباره ی مدرنیته. ترجمه فاطمه صادقی. تهران: نگاه معاصر
  • Agamben, Georgio.(2007). Profanations. Translated by Jeff Fort. New York: Zone books
  • Baudrillard, J. (1987). Modernity. Canadian Journal of Social and Political Thought, 2(3), 63-74.
  • Baudrillard, J. (1994). The Illusion of the End. Malden. MA and Cambridge: Polity Press
  • Bauman, Zygmunt. (2000). Liquid Modernity, Polity Press
  • Bernstein, J.M. (1984). The Philosophy of the Novel: Lukacs, Marxism and the Dialectics of Form. University of Minnesota Press
  • Bielharz, Peter. (1994). Postmodern Socialism: Romanticism, City and State. Melbourne University Publishing.
  • Boes, Tobias. (2006). Modernist Studies and the Bildungsroman: A Historical Survey of Critical Trends, Literature Compass. 3/2. pp. 230–243
  • Brubaker, Rogers (1984). The Limits of Rationality: An Essay on the Social and Moral Thought of Max Weber. London: Rutledge publication
  • Cheung, Wing-Yee and others. (2013). Back to the Future: Nostalgia Increases optimism. Personality and Social Bulletin 39 (11). pp. 1484-1896
  • Clegg, Stewart and Baumeler, Carmen. (2010). Essai: From Iron Cages to Liquid Modernity in Organization Analysis. journal of Organization Studies 31(12). pp.1713-1733
  • Coser, Lewis.(1965). Makers of Modern Social Science: Georg Simmel. Paperback Publisher: Prentice-Hall 
  • Crozier,M.(1989). The Soul and Forms of Georg Lukács. Journal of Thesis Eleven. no.24: 90-111
  • Donougho, Martin(1981).The cunning of Odysseus: a theme in Hegel, Lukacs, and Adorno. United States: Sage Publication
  • Duval, W.E. (2006). Flaubert’s ‘Sentimental Education’ Between History and Literature, Historical Reflection: Reflexions Hiatoriques. Vol 32. No. 2. pp. 339-357
  • Felski, Rita. (1995). The Gender of Modernity. United States: Harvard University Press
  • Frisby, David. (1985). Fragments of Modernity: Theories of Modernity in the Work of Simmel, Kracauer and Benjamin. London: Rutledge Publication
  • Hohendahl, Peter U. (1987). Art Work and Modernity: The Legacy of Georg Lukacs. New German Critique, No. 42, pp.33-47.
  • Jha,Prabhakara.(1985). Lukacs, Bakhtin and the sociology of the Novel. Diogenes:Sage Journals.33(129), 63-90
  • JØRGENSEN,Torben Beck.(2011). Weber and Kafka. The Rational and the Enigmatic Bureaucracy. Journal of Public Administration. Vol 90. Issue 1. pp. 194-210
  • Koselleck, Reinhart. (2004). Futures Pasts: On The Semantics of Historical Time, Translated by Keith Tribe. United States: Columbia University Press
  • Koselleck, R. (1985). Futures Past: On the Semantics of Historical Time. Cambridge, MA and London: The MIT -
  • Lee, Raymond L.M. (2010) Weber, Re-enchantment and Social Futures, Journal of Time and Society. Vol 19. Issue 2. pp. 180-192
  • Lems, Annika. (2016). Ambiguous longings: Nostalgia as the interplay among self, time and world, Critique of anthropology, Vol. 36(4). pp. 419–438
  • Lukacs, G. (1968). History and class-consciousness (R. Livingstone,Trans.). London: Merlin Press. (Originalwork published1923)
  • Macleod, Kirsten. (2006). Fictions of British Decadence. London: Rutledge Publication
  • Mauoassant, Guy de. (2001). Bel-Ami. Translated by Margaret Mauldon. Oxford University Press
  • Murray, Alex. (2019). Decadence in the Age of Modernism. United states: John Hopkins University Press
  • Koselleck,R.(2004). »Expectation and Historical Time« .Cultural Studies. 18(2/3): pp. 271–89.
  • Pickering, Michael and Keightley, Emily. (2006). »The modalities of nostalgia«, Current Sociology, Vol 54(6): pp. 919–941
  • Price, Zachary. (1999). »On Young Lukacs on Kierkeggard: Hermeneutic Utopianism and the Problem of Alienation«. Journal of Philosophy and Social Criticism. Vol 25 No 6. pp. 67–82
  • Sedikides, Constantine and others. (2008) »Nostalgia: Past, Present and Future« .Current Directs in Psychological Sciences, Vol 17. Issue 5. pp.304-307
  • Sherry, Patrick (2009) Disenchantment, Re-Enchantment. And Enchantment, Modern Theology Journal. Vol 1. No 1. Pp.11-32
  • Stauth, G. and Turner, B. S. (1988). ‘Nostalgia, Postmodernism and the Critique of Mass Culture’, Theory, Culture & Society 5(2–3): 509–26.
  • Venn, Couze. (2000). Modernity and Subjectivity. United States: Sage Publication
  • Weber, Max.(2001). Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism, London: Routledge publication
  • Weidner, Donald J. (2018). Frantz Kafka in Context. Edited by Caroline Duttlinger. Cambridge University Press