چکیده هدف مقالۀ حاضر بررسی جلوههای رمانتیسم، خاصّه فردیت رمانتیک، در نامهای از نیما است. نیما به تعبیر شفیعی کدکنی سرشاخۀ نوعی برداشت از رمانتیسم اروپایی محسوب میشود و تحت تأثیر رمانتیسم فرانسه است. از این رو، میتوان جلوههایی از آنچه رمانتیسم فردی و اجتماعی نامیده میشود را در نوشتههای او یافت. برای این منظور، با استفاده از رویکرد سبکشناسی انتقادی جفریز میکوشیم جلوههایی از باور فردیت رمانتیک را در نامهای از نامههای «حرفهای همسایه» نیما نشان دهیم. سبکشناسی انتقادی توسط جفریز برای متمایزساختن روشاش از سبکشناسی ادبی مطرح شد. این رویکرد میکوشد تا با نقشهای پیشنهادی متنیـ مفهومی خود به بررسی ایدئولوژیهای آشکار و پنهان «متن» بپردازد. تأکید این رویکرد بر متن است و از این نظر با جریان سبکشناسی رایج مشابهت دارد. اما از آنجاکه برای تحلیل خاص خود ساختارها و نقشهایی قائل است، میتوان تفاوتهایی بین این دو جریان سبکشناسی قائل شد. بر این اساس، مقالۀ حاضر با به کار گیری این رویکرد به سراغ متنی از نیما میرود تا باوری به نام فردیت رمانتیک را در لایههای آشکار و پنهان این متن نشان دهد. یافتهها حاکی از آن است که میتوان جلوههایی از این باور رمانتیسم را در این نامه یافت اما این که بتوان به پشتوانۀ این یافتهها نیما را به مکتبی به نام رمانتیسم، با سرچشمههای اروپایی، پیوند داد همچنان محل بحث است؛ چراکه مکتبهای ادبی، هر یک، خاستگاهها و آبشخورهای اجتماعی و فلسفیای دارند که آنها را برآمدۀ و محصول زمانهشان میسازد. حال آیا میتوان این آبشخورها را در ایران یافت و نیما را رمانتیک دانست، هنوز استدلالها و شواهد اجتماعی، تاریخی و فلسفی زیادی را میطلبد.
احمدگلی، کامران؛ رنجی، ادریس (1394). «ویلیام وردزورت و نیما یوشیج: شیوههای زندگی، شعر و اندیشۀ دو شاعر رمانتیک»، در مجلۀزبان و ادبیّات فارسی، شمارۀ 79، از ص 7 تا 34.
پاینده، حسین (1373). «ریشههای تاریخی و اجتماعی رمانتیسم»، در مجلۀ اغنون، شمارۀ 2، از ص 101 تا 108.
تسلیمی، علی (1396). پژوهشی انتقادی و کاربردی در مکتبهای ادبی، کتاب آمه، تهران.
جعفری جزی، مسعود (1386). سیر رمانتیسم در ایران، نشر مرکز، تهران.
................................ (1378). سیر رمانتیسم در اروپا، نشر مرکز، تهران.
................................ (1380). «افسانه، اوج رمانتیسم نیما»، در مجلۀ هنر، شمارۀ 50، از ص 9 تا 23.
................................ (1382). «پیشگامان شعر رمانتیک فارسی»، در مجلۀ کتاب ماه ادبیّات و فلسفه، شمارۀ 75 و 76، از ص 80 تا 91.
................................ (1383). «نخستین شعرهای رمانتیک نیما»، در مجلۀ کتاب ماه، شمارۀ 82، از ص 42 تا 49.
................................ (1384). «نیمای رمانتیک»، در مجلۀ تخصصی زبان و ادبیّات دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی مشهد، دورۀ 38، شمارۀ 1 (پی در پی 148)، از ص 55 تا 72.
خطاط، نسرین (1383). «مکتب رمانتیک در فرانسه»، در پژوهشنامۀ علوم انسانی، شماره 37 (1)، از ص 53 تا 68.
ذاکرزاده، ابوالقاسم (1383). «دورۀ رمانتیک در آلمان»، در پژوهشنامۀ علوم انسانی، شماره 37 (1)، از ص 12 تا 36.
ذبیحنیا عمران، آسیه (1391). «تأثیر نفوذ رمانتیک هوگو، موسه و لامارتین بر افسانۀ نیما»، در مجلۀ پژوهشنامۀ ادب غنایی، شمارۀ 19، از ص 55 تا 76.
زارع جیرهنده، سارا؛ پیروز، غلامرضا (1396). «جلوههایی از عشق مدرن در شعر رمانتیک معاصر (با تکیه بر اشعار نیما یوشیج، فروغ فرخزاد و نادر نادرپور)»، در مجلۀ پژوهشنامۀ ادب غنایی، شمارۀ 28، از ص 117 تا 140.
سخنور، جلال (1383). «تحلیل ادبیّات انگلیس در عصر رمانتیک»، در پژوهشنامۀ علوم انسانی، شمارۀ 37 (1)، از ص 35 تا 52.
شریفیان، مهدی؛ سلیمانی ایرانشاهی، اعظم (1389). «بنمایههای رمانتیکی شعر نیما»، در مجلۀ پژوهشنامۀ ادب غنایی، شمارۀ 15، از ص 53 تا 74.
صارمی گروی، سکینه؛ سیدی، سیدحسین؛ آباد، مرضیه؛ حیدریان شهری، احمدرضا (1397). «بررسی تطبیقی مؤلّفههای معنایی «سرزمین مادری» در شعر صلاح عبدالصبور، عبدالوهاب البیاتی و نیما یوشیج»، در مجلۀ کاوشنامۀ ادبیّات تطبیقی، شمارۀ 31، از ص 70 تا 82.
طایفی، شیرزاد؛ قربانپور دلیوند، سمیه؛ رمضانی، مهدی (1396). «تأملی در منظومههای «افسانۀ» نیما و «حیدربابایه سلام» شهریار از منظر رمانتیسم»، در مجلۀ تاریخ ادبیّات، شمارۀ 80، از ص 105 تا 130.
قادری سهی، بهزاد؛ احمدیان، ناهید (1390). «کلاسیسیم الیوت و رمانتیسم وردزورت در متن اندیشۀ نیمایی: تقابلهای رمانتیک و ضدرمانتیک در ارزش احساسات و نامههای همسایه»، در مجلۀ ادبیّات تطبیقی 2/2، پیاپی 4.
کدکنی، شفیعی (1380). ادوار شعر فارسی، انتشارات سخن، تهران.
کیانی بارفروشی، هاله؛ پیروز، غلامرضا (1399). «تحلیل انتقادی کاربست مکتب رمانتیسم در جریانشناسی شعر معاصر ایران»، در مجلۀ نقد ادبی، شمارۀ 49، از ص 169 تا 203.
مرتضویان، سیدعلی (1373). «رمانتیسم در اندیشۀ سیاسی»، در مجلۀارغنون، شمارۀ 2، صص 188-175.
Chilton, P. (2011). Still something missing in CDA. Discourse Studies, 13(6), 769–781.
Jeffries, L. & McIntyre, D. (2010). Stylistics. Cambridge: CUP.
Jeffries, L. & Walker, B. (2012). Keywords in the press: A critical corpus-assisted analysis of Ideology in the Blair years (1998–2007). English Text Construction, 5(2), 208–229.
Jeffries, L. (2010a). Critical Stylistics. The Power of English. Houndmills: Palgrave Macmillan.
Jeffries, L. (2010b). Opposition in Discourse: The Construction of Oppositional Meaning. London: Continuum.
Jeffries, L. (2014a). Critical stylistics. In M. Burke (Ed.), The Routledge Handbook of Stylistics (pp. 408–420). Millbank: Routledge.
Jeffries, L. (2014b). Interpretation. In P. Stockwell & S. Whiteley (Eds.), The Handbook of Stylistics (pp. 469–486). Cambridge: CUP.
Simpson, P. (1993). Language, Ideology and Point of View. London: Routledge.