بازتاب سیاست در نظریه‌ی رئالیسم انتقادی گئورگ لوکاچ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی

2 گروه زبان وادبیات فارسی

چکیده

چکیده
گئورگ لوکاچ یکی از برجسته‌ترین چهره‌های حیات روشنفکری و ادبیّات قرن بیستم است. گستردگی اندیشه‌ها و آثار، هم‌چنین تنوع مواضع فکری او که عموما متأثّر از فضای دشوار سیاسی آن سالهاست، ارزیابی و بررسی افکارش را سخت کرده است. نقد ادبی لوکاچ به شدّت متأثّر از رویکرد مارکسیستی اوست. او از نامبردارترین و تاثیرگذارترین متفکّرانی است که در بحث از مکتب رئالیسم سوسیالیستی و انتقادی می‌توان به دیدگاه‌های آنان ارجاع داد. بر این اساس، نوشتار حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که امر سیاسی چه جایگاهی در نظریه‌ی هنر و نقد ادبی داشته است؟ لوکاچ با تمهید و دفاع از رئالیسم انتقادی، مکتب ادبی را به عرصه‌ی نقد سیاسی جامعه‌ی مدرن و آثار ادبی تبدیل می‌کند. پژوهش حاضر ضمن بررسی دوره‌ی حیات فکری پر فراز و فرود و تمایز دوره‌ی «لوکاچ جوان» و «لوکاچ متاخر»، با بهره‌گیری از نقد سیاسی نشان می‌دهد چگونه شرایط اجتماعی و سیاسی سبب شده پرولتاریا جای رمان‌نویس و پس از آن ضرورت انقلاب جای اثر ادبی را بگیرد. این مقاله به روش توصیفی تحلیلی با استناد به آثار لوکاچ به نگارش درآمده است.

کلیدواژه‌ها


  • اباذری، یوسف. (1377). خرد جامعه‌شناسی. چ 1. تهران: طرح نو.
  • احمدی، بابک. (1375). حقیقت و زیبایی. چ 1. تهران: نشر مرکز.
  • اسکروتن، راجر. (1397). متفکّران چپ. ترجمه بابک واحدی، چ 1. تهران: مینوی خرد.
  • الیوت، گریگوری. (1382). «مارکسیسم و نقادی مارکسیستی». فرهنگ اندیشه انتقادی. ویراست مایکل پین. ترجمه پیام یزدانجو. چ 1. تهران: نشر مرکز.
  • برتنس، هانس. (1387). مبانی نظریه ادبی. ترجمه محمّدرضا ابوالقاسمی. چ 1. تهران: ماهی.
  • برشت، برتولد. (1377). «درباره نوشتار رئالیستی». درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیّات. گزیده و ترجمه محمّد جعفر پوینده. چ1. تهران: نقش جهان.
  • بشیریه، حسین. (1376). تاریخ اندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم. چ 1. تهران: نشر نی.
  • پارکینسون، جی. (1386). «لوکاچ و جامعه‌شناسی ادبیّات». ارغنون (درباره رمان). ترجمه هاله لاجوردی. س 3. ش 9/10. صص: 221-238.
  • تادیه، ایوژان. (1377). «جامعه‌شناسی ادبیّات و بنیان گذاران». درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیّات. گزیده و ترجمه محمّد جعفر پوینده. چ 1. تهران: نقش جهان.
  • جورج، امری. (1389). جورج لوکاچ. ترجمه عزت الله فولادوند. چ 1. تهران: نسل قلم.
  • حبیب، ام.ا.ر. (1396). نقد ادبی مدرن و نظریه. ترجمه سهراب طاووسی. چ 1. تهران: نگاه معاصر.
  • حبیب، ام.ار. (1382). «گئورگ لوکاچ». فرهنگ اندیشه انتقادی. ویراسته مایکل پین. ترجمه: پیام یزدانجو. چ 1. تهران: نشر مرکز.
  • ژیمنز، مارک. (1390). زیباشناسی چیست؟. ترجمه محمّدرضا ابوالقاسمی. چ 1. تهران: ماهی.
  • سلدن، رامان. (1377). راهنمای نظریه ادبی معاصر. ترجمه عباس مخبر. چ 1. تهران: طرح نو.
  • کالینیکوس، آلکس. (1383). درآمدی تاریخی بر نظریه اجتماعی. ترجمه اکبر معصوم بیگی. چ 1. تهران: آگه.
  • کامو، آلبر. (1393). یادداشت. ترجمه خشایار دیهیمی. چ 1. تهران: ماهی.
  • کرایب، یان. (1378). نظریه اجتماعی مدرن. ترجمه عباس مخبر. چ 1. تهران: آگه.
  • کولاکوفسکی، لشک. (1387). جریان‌های اصلی مارکسیسم در قرن بیستم. ترجمه عباس میلانی. چ 1. ج 3. تهران: اختران.
  • گلدمن، لوسین. (1378). «تأملی بر تاریخ و آگاهی طبقاتی». تاریخ و آگاهی طبقاتی ، ترجمه محمّد جعفر پوینده، چ 1. تهران: تجربه.
  • لوکاچ، گئورگ. (1383). پژوهشی در رئالیسم اروپائی. ترجمه اکبر افسری. چ 1. تهران: علمی و فرهنگی.
  • لوکاچ، گئورگ. (1378). تاریخ و آگاهی طبقاتی. ترجمه محمّد جعفر پوینده. چ 1. تهران: تجربه.
  • لوکاچ، گئورگ. (1385). «تغییر کارکرد ماتریالیسم تاریخی». جامعه‌شناسی انتقادی. ویراسته پل کانرتون. ترجمه حسن چاوشیان. چ 1. تهران: اختران.
  • لوکاچ، گئورگ. (1382). جان و صورت. ترجمه رضا رضایی. چ 1. تهران: نشر ماهی.
  • لوکاچ، گئورگ. (1377). «رمان از نظرگاه هگل». درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیّات. ویراسته لوسین گلدمن. ترجمه و گرد آوری محمّد جعفر پوینده. چ 1. تهران: نقش جهان.
  • لوکاچ، گئورگ. (1388). رمان تاریخی. ترجمه امید مهرگان. چ 1. تهران: ثالث.
  • لوکاچ، گئورگ. (1349). معنای رئالیسم معاصر. ترجمه فریبرز سعادت. چ 1. تهران: فیل.
  • لوکاچ، گئورگ. (1381). نظریه‌ی رمان. ترجمه حسن مرتضوی. چ 1. تهران: نشر قصه.
  • لوکاچ، گئورگ. (1379). نویسنده، نقد و فرهنگ. ترجمه علی اکبر معصوم بیگی. چ 1. تهران: دیگر.
  • لیختهایم، جورج. (1351). لوکاچ. ترجمه بهزاد باشی. چ 1. تهران: امیرکبیر.
  • مطلب زاده، ناصر. (1396). رویکردهای سیاسی در نقد ادبی. چ 1. تهران: تیسا.
  • هارلند، ریچارد. (1382). درآمدی بر نظریه ادبی از افلاطون تا بارت. ترجمه: گروه ترجمه شیراز. چ 1. تهران: نشر چشمه.
  • یانوش، گوستاو. (1386). گفتگو با کافکا. ترجمه فرامرز بهزاد. چ 1. تهران: خوارزمی.

 

  • Benewick, Robert (1992) The Routledge Dictionary of twentieth Century, London: Routledge.
  • Craig, Edward (1998) Routledge Encyclopedic of philosophy, (vol.5), London: Routledge.
  • Dreyfus, H. And Harrison, H (1992) Heidegger: A Critical Reader, Oxford: Blackwell.
  • Duvignaud, J (1972) The Sociology of Art, London: Paladin.
  • Fuchs, Christian (2016) Critical Theory of Communication, London: University of Westminster Press.
  • Jameson, Fredric (1998) The Political Unconscious, New York: Cornell University Prees.
  • Lukas, Georg (2000) "specific Particularity as the Central Category of Aesthetics" in Cazeaux (ed) The Continental Aesthetics Reader, London: Routledge.

Thampson J. Michael (2011), Georg Lukacs Reconsidered, London: Continum.