چکیده انسان و رازهای وجودی او یکی از مهمترین مسائلی است که توجّه بسیاری از ادباء را در تمام دورهها به خود جلب کرده است. در ادبیّات عربی نیز ادیبان زیادی به تأمّل دربارهی انسان و رازها و احساسات وی پرداختهاند؛ احساساتی که گاه نشان از اندوه، نومیدی و ناکامی دارد. در این رابطه ادیبان مهجر با رویآوردن به فلسفهی اگزیستانسیالیسم به تأمّل در سرنوشت انسان پرداخته و کوشیدهاند تا رازهای درونی وی را مورد بررسی قراردهند؛ میخائیل نعیمه از جمله کسانی است که به اگزیستانسیالیسم روی آورده است و تصویرهایی از مرگاندیشی، گناه، دلهره، اندوه و نومیدی که در مسیر رسیدن به آزادی و رشد و تعالی گریبانگیر انسان میشوند را محور آثار ادبی خود و به ویژه رمان «دیدار» قرار داده است. بنابراین نگارندگان در نظردارند با روش توصیفی-تحلیلی به کارگیری افکار و نشانههای فلسفهی اگزیستانسیالیسم در رمان «دیدار» اثر میخائیل نعیمه را که بازگوکنندهی پیوندی میان تکامل زندگی انسان با آوارگی، اندوه، پریشان حالی و غربت است، مورد واکاوی قراردهند. نتایج این پژوهش، حاکی از آن است که ذهن میخائیل نعیمه، همواره معطوف اندیشههای فلسفهی هستیشناسی بوده و اگزیستانسیالیسم به نحو بارزی در پنج مقوله با عنوانهای اضطراب و دلهره، احساس گناه، تعالی و گذر، اندیشهی مرگ و آزادی در رمان «دیدار» نمایان گشته است.
افضلی، علی و فاطمه اعرجی. (1394). «خوانش اگزیستانسیالیستی رمان «ستارهی آگوست» اثر صنع الله ابراهیم»، مجلّهی ادب عربی، شمارهی 1، صص 23-40.
براهویی، محمّدحسین و محمّد شیخ. (1395). «بررسی تأثیر اندیشهها و افکار لئون تولستوی بر میخائیل نعیمه»، تحقیقات جدید در علوم انسانی، شمارهی دوم، صص 139-150.
حیدریان شهری، احمدرضا و منیر زیبایی. (1393). «نمودهای فلسفهی وجودگرایی در مجموعهی داستانی «گفتگوی ناشنوایان» از جُرج سالم »، مجلّهی نقد ادب معاصر عربی، شمارهی 6، صص 55-81.
خجسته، فرامرز و جعفر فسایی. (1394). «چوبک و اندیشهی وجودی تحلیل داستان «انتری که لوتیاش، مُرده بود.» در پرتو فلسفهی اگزیستانسیالیسم»، ادبپژوهشی، شمارهی سی و چهارم، صص 179-205.
خیّری، مهدیه و عیسی متّقیزاده. (1390). «آثار و مبانی فلسفهی اگزیستانسیالیسم در آثار نجیب محفوظ با تکیه بر رمان «أولاد حارتنا»، پایاننامهی دورهی کارشناسی ارشد زبان و ادبیّات عرب، دانشگاه تربیت مدرّس، دانشکدهی علوم انسانی.
زیبابی، منیر و احمدرضا حیدریان شهری. (1392). «بررسی تفکّرات وجودگرایی (اگزیستانسیالیسم) در ادبیّات معاصر سوریه «با تکیه بر داستانهای صفدی، تامر، راهب و سالم»، پایاننامهی دکتری زبان و ادبیّات عرب، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکدهی ادبیّات و علوم انسانی.
شریعتی، علی. (1357). «اگزیستانسیالیسم، علم و اسکولاستیک جدید»، قم، نشر عمار.
شعاعی، داریوش و هادی شعبانی چافجیری. (1396). «تحلیل عناصر داستان در رمان دیدار اثر میخائیل نعیمه»، پایاننامهی کارشناسی ارشد زبان و ادبیّات عرب، دانشگاه گیلان.
صفوی مقدّم، ناژین. (1390). «زمینهها و پیشینهی فلسفههای اگزیستانس و برخی برداشتهای ناصواب»، غربشناسی بنیادی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، شمارهی اوّل، صص 39-54.
اصلانی، سردار و افسانه خواجه گودری. (2012). «الحریّهی الروحیّهی فی منظر میخائیل نعیمه و طرق الوصول إلیها»، إضاءات نقدیهی (فصلیهی محکّمة)، العدد الثامن، صص 33-54.
بایزیدی، مجید، خلیل پروینی و کبری روشنفکر. (1395). «الحبّ الوجودی فی روایتی «جیل القدر» و «ثائر محترف» لمطاع صفدی»، مجلّهی الجمعیّهی الإیرانیهی للغهی العربیهی و آدابها، فصلیّهی علمیهی محکمه، العدد 41، صص 19-38.
الخفاجی، محمّد عبد المنعم. (1995). «مدارس النقد الأدبی الحدیث»، القاهره، الدار المصریهی اللبنانیه، الطبعهی الأولی.
شریم، جوزیف. (1997). «المفرده فی القصهی دراسهی اسلوبیه- دلالیهی نموذج میخائیل نعیمه و امیلی نصرالله».
شکیب انصاری، محمود. (1393). «تطور الأدب العربی المعاصر»، اهواز، انتشارات دانشگاه شهید چمران، چاپ ششم.