تحلیل کیفیت بازنمایی چندآوایی در رمان پسامدرنیستی «ملکان عذاب»

نویسندگان

دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین

چکیده

چکیده
یکی از گرایش­ها یا جریان­های رمان­­نویسی معاصر که به تقلید از داستان­نویسی غرب در ادبیّات داستانی ایران به وجود آمده، رمان­نویسی پسامدرنیستی است. اگرچه این گرایش به سبب نبودِ بسترهای لازم و کافی آن چنان که در غرب ساری و جاری گشته، در داستان‌نویسی ایرانی توفیق نیافته است، در این میان، گاه نویسندگانی یافت می­شوند که تمایل دارند دیدگاه­های انتقادی خود به جامعه و انسان معاصر را از طریق رویکردهای پسامدرنیست­ها عرضه کنند. ابوتراب خسروی، یکی از این نویسندگان است. استفاده‌ی هنری او از ظرفیت­های داستان­پردازی غرب، رمان­های او را به عرصه­ای برای چندآوایی و ظرفی برای گفتگو و طرح دیدگاه­های مختلف و گاه معارض بدل کرده است. این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی تلاش کرده است با توجّه به مؤلّفه­های رمان­نویسی پسامدرن به برجسته­ترین عنصر آن؛ یعنی، چندآوایی در رمان «ملکان عذاب» بپردازد و از نتایج تحقیق برمی­آید که خصیصه‌ی اساسی این رمان، طرح چندآوایی به کمک عناصری چون تکنیک­های روایی، بینامتنیت، فراداستان و... است.

کلیدواژه‌ها


  • منابع و مآخذ

    • آلن، گراهام. (1380). بینامتنیت، ترجمه‌ی پیام یزدانجو، تهران: نشر مرکز.
    • احمدی، بابک. (1380). ساختار و تأویل متن، چاپ اوّل، تهران: نشر مرکز.
    • اخوان ثالث، مهدی. (1374). نقیضه و نقیضه­سازان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
    • امن خانی، عیسی. (1391). «تب تند باختین در ایران»، مجلّه‌ی نقد ادبی، سال پنجم، شماره‌ی نوزدهم، صص 191-197.
    • انصاری، منصور. (1384). دموکراسی گفتگویی: امکانات دموکراتیک اندیشه­های میخائیل باختین و یوورگن هابرماس، چاپ اوّل، تهران: نشر مرکز.
    • باختین، میخائیل. (1387). تخیّل مکالمه­ای جستارهایی درباره‌ی رمان، ترجمه‌ی رؤیا پورآذر، تهران: نشر نی.
    • پاینده، حسین. (1382). گفتمان نقد، تهران: نشر روزگار.
    • ------------. (1390). داستان کوتاه در ایران (داستان­های پسامدرن)، چاپ اوّل، تهران: انتشارات نیلوفر.
    • تدینی، منصوره. (1388). پسامدرنیسم در ادبیّات داستانی ایران، چاپ اوّل، تهران: نشر علم.
    • تسلیمی، علی. (1393). گزاره­هایی در ادبیّات معاصر ایران (داستان) پیشامدرن، مدرن، پسامدرن، تهران: نشر اختران.
    • تودوروف، تزوتان. (1393). منطق گفتگویی میخائیل باختین، ترجمه‌ی داریوش کریمی، تهران: نشر مرکز.
    • تولان، مایکل. (1393). روایت­شناسی، درآمدی زبان­شناختی-انتقادی، ترجمه‌ی فاطمه نعمتی و فاطمه علوی، تهران: انتشارات سمت.
    • خجسته، فرامرز. (1394). «انسان در داستان پست­مدرن (مطالعه‌ی موردی، داستان­های ابوتراب خسروی)» پژوهش­های نقد ادبی و سبک شناسی، ش 21، صص 33-49.
    • خسروی، ابوتراب. (1384). ملکان عذاب، تهران: نشر گمان.
    • ریمون کنان، شلومیت. (1387). روایت داستانی: بوطیقای معاصر، ترجمه‌ی ابوالفضل حرّی، تهران: نشر نیلوفر.
    • عسگری حسنکلو، عسگر. (1386). نقد اجتماعی رمان معاصر فارسی با تأکید بر ده رمان برگزیده، تهران: نشر فرزان روز.
    • عظیمی، حسین و مسعود علیا. (1393). «نسبت متن و دیگری در اندیشه‌ی باختین»، کیمیای هنر علمی پژوهشی، شماره‌ی 13، صص 7-16.
    • غلامحسین زاده، غریب رضا. (1387). میخائیل باختین: زندگی، اندیشه­ها و مفاهیم بنیادین، تهران: نشر روزگار.
    • مقدادی، بهرام. (1387). فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی (از افلاطون تا عصر حاضر)، تهران: نشر فکر روز.
    • مکاریک، ایرنا ریما. (1385). دانشنامه‌ی نظریّه­های ادبی معاصر، ترجمه‌ی مهران مهاجر و محمّد نبوی، چاپ دوم، تهران: نشر آگه.
    • مک هیل، برایان. (1392). داستان پسامدرنیستی، ترجمه‌ی علی معصومی، چاپ اوّل، تهران: انتشارات ققنوس.
    • نامور مطلق، بهمن. (1395). بینامتنیت از ساختارگرایی تا پسامدرنیسم، چاپ اوّل، تهران: نشر مرکز.
    • وو، پاتریشیا. (1391). فراداستان، ترجمه‌ی شهریار وقفی پور، چاپ اوّل، تهران: نشر چشمه.