تحلیل آرمانگرایی ملّی، سیاسی و انقلابی در اشعار سیاوش‌کسرایی با تأکید بر مؤلّفه‌های مکتب رمانتی‌سیسم اجتماعی

نویسندگان

1 گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی - دانشکده زبانهای خارجی و ادبیات فارسی - دانشگاه پیام نور - مشهد- ایران

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

3 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

چکیده
در اوایل قرن بیستم، ادب فارسی ایران به رمانتی‌سیسم روی ‌آورد. این امر، حاصل ارتباط ایران با فرهنگ اروپا ازجمله رمانتیک‌های فرانسوی و مساعد ‌بودن فضای فکری و اجتماعی ایران نشأت یافته است. می‌توان آن را در مجموعه‌ی اشعار نیما و پیروان او و برخی از شاعران سنّت‌گرا مشاهد‌‌ه ‌کرد. سیاوش کسرایی از شاعران توانای معاصر است. وی در غالب اشعارش از اصول حاکم بر مکتب رمانتی‌سیسم پیروی می‌کند. در این پژوهش که به روش توصیفی و تحلیل محتوایی انجام گرفته است، اصول و رویکردهای محتوایی رمانتی‌سیسم اجتماعی و هم‌چنین مهم‌ترین جریان شعری جامعه‌گرای انقلابی در شعر کسرایی مورد نقد و تحلیل قرار گرفت. مکتب رمانتی‌سیسم در پی تحوّلات ساختار سیاسی – اجتماعی کشورهای غربی در سده‌ی هجدهم و افول کلاسیسم، تحت تأثیر اندیشه‌های روشنفکران عصر جدید اروپایی شکل گرفت و سپس در دیگر نقاط جهان و البتّه متناسب با فضای فرهنگی خاص هر منطقه‌ی جدید، تغییراتی جدید به خود دید. شعر رمانتیک، یکی از جریان‌های مهم دهه‌ی‌ سی و چهل در ادب فارسی است و رمانتی‌سیسم عصر رضاخانی، نوعی رمانتی‌سیسم اجتماعی است. عمده‌ترین نمودهای رمانتی‌سیسم اجتماعی در شعر سیاوش کسرایی عبارتند از: دل‌بستگی آرمانی به انقلاب و آزادی، میهن‌دوستی، جستجوی قهرمان رمانتیک و ستایش آن، تمثیل کودک و مادر، عشق، امید و ناامیدی، مرگ‌اندیشی، اسطوره‌سازی و طبیعت‌گرایی. نتایج پژوهش نشان می‌دهد از بین مؤلّفه‌های رمانتی‌سیسم اجتماعی در شعر سیاوش کسرایی، مسأله اسطوره‌سازی، طبیعت‌گرایی، عشق، مرگ و مرگ‌اندیشی جلوه‌های بیشتری دارند.

کلیدواژه‌ها


  • منابع

    • اسماعیل‌پور، ابوالقاسم (1377)، اسطوره؛ بیان نمادین، تهران: سروش.
    • اشرف‌زاده، رضا (1381)، «رمانتی‌سیسم، اصول و نفوذ آن در شعر معاصر ایران»، نشریّه‌ی دانشکده ادبیّات و علوم انسانی مشهد، شماره‌ی یکم و دوم، ص224.
    • باوره، موریس (1390 «تخیّل‌ رمانتیک»، ترجمه‌ی فرحید شیرازیان، ارغنون، شماره‌ی دوم.
    • ثروت، منصور (1385)، آشنایی با مکتب‌های ادبی، تهران: سخن.
    • جعفری جزی، مسعود (1386)، سیررمانتی‌سیسم در ایران، تهران: نشر مرکز.
    • -..................، (1378)، سیر رمانتی‌سیسم در اروپا، تهران: نشر مرکز.
    • حسین‌پور جافی، علی (1384)، جریان‌های شعری معاصر ایران (از کودتا تا 1332 تا انقلاب 1357)، تهران: امیرکبیر.
    • دستغیب، عبدالعلی (1379)، «شبان بزرگ امید»، مجلّه‌ی گزارش، شماره‌ی 115، ص75.
    • روزبه، محمّدرضا (1383)، شرح تحلیل و تفسیر شعر معاصر ایران، تهران: نشر حروفیه.
    • زرقانی، مهدی (1387)، چشمانداز شعر معاصر ایران، چاپ سوم، تهران: ثالث.
    • سیّدحسینی، رضا (1376)، مکتب‌های ادبی، تهران: نگاه،.
    • فورست، لیلیان (1392)، رمانتی‌سیسم، ترجمه‌ی مسعود جعفری، تهران: نشر مرکز.
    • -کسرایی، سیاوش (1386)، مجموعه اشعار (از آوا تا آفتاب)، چاپ دوم، تهران: کتاب نادر.
    • لنگرودی، شمس (1381)، تاریخ تحلیلی شعر نو، جلد دوم، تهران: نشر مرکز.
    • مشرف، مریم (1382)، مرغ بهشتی، تهران: ثالث.